Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı Ulusal Ağ Koordinatörleri toplantısı kapsamında düzenlenen Mekan Standardı (Place Standart) adı verilen çalıştay 24 Nisan 2018 tarihinde Antalya’da gerçekleştirildi.

İskoçya Edinburgh’da NHS Health Scotland ile birlikte gerçekleştirilen DSÖ Avrupa Bölgesinde Sağlıklı İnsanlar ve Sağlıklı Mekanlar başlıklı 2017 DSÖ Masterclass çalışmasının ardından, Ağ içerisinde Mekan konusunda yapılan çalışmaları desteklemek için Mekan Standardı (Place Standart) tanımlanmıştı. Ardından, şehirler ve ulusal ağlar bu çalışmaları kendi çevrelerinde ilerletme konusunda önemli bir ilgi göstermişti. Mekan kavramı konusunda gerçekleştirilen çalışmaların bir parçası Antalya’da gerçekleşen DSÖ Avrupa Ulusal Sağlıklı Şehirler Ağlarının yıllık toplantısı kapsamında yapıldı.

Mekan Standartı Çalıştayına NHS Health Scotland’dan John Howie ve Etive Anne Currie rehberlik ettiler. Çalıştaya DSÖ uzmanlarının yanında Avusturya, Finlandiya, Fransa, Almanya Yunanistan, İrlanda, Letonya, Rusya, İsveç ve Türkiye Ulusal Ağ Koordinatörleri ile Birliğin Danışma Kurulu üyeleri olmak üzere olmak üzere yaklaşık 20 katılımcı katıldı.

Çalıştayın bir gün öncesinde, çeşitli kriterlere göre gezilen mekanlara katılımcılar tarafından puanlamaların yapıldığı mekan standardı için ilk olarak gezi rotaları ile gezilecek bölgeler belirlendi ve çalıştayın içeri ile ilgili katılımcılara bilgiler verildi. Çalıştayın ilk bölümünde Antalya’ya yerel bakış, mekan standardı çalıştayının dokümanları ve çalıştay talimatları konuları yer aldı. Ardından gruplara ayrılan katılımcılar beraberlerindeki çalıştay kitapçığı ile birlikte gezi noktaları ile ilgili puanlamalar yaptı. Çalıştay kapsamında gezi esnasında belirlenen gruplar, gezi noktalarında sevdikleri ve sevmedikleri yanları, gerekli değişiklikler ile ilgili düşüncelerini, belirlenen problemlere yönelik ne gibi çözümler üretilebileceğini, nelerin eksik olduğunu, nelerin tam olduğunu not aldı. Verilen puanlar ve alınan notlarla birlikte gezi noktaları ile ilgili grafikler ortaya çıkarıldı. Mekan standardı çalıştayı kapsamında öncelikli alanlar olarak belirlenen aşağıdaki kategorilerde puanlamalar yapıldı:

– etki ve kontrol hissi,

– etraftaki hareketlilik,

– toplu taşıma,

– trafik ve park alanları,

– sokaklar ve parklar,

– doğal alanlar,

– oyun ve rekreasyon alanları,

– tesisler ve kolaylıklar,

– iş ve yerel ekonomi,

– konutlar ve iletişim,

– sosyal etkileşim,

– özdeşlik ve ait olma hissi,

– güvende hissetme duygusu,

– tedavi ve bakım.

Yukarıda belirtilen bu kategorilere yönelik aşağıda belirtilen sorular gruplara yönlendirildi:

– Etki ve kontrol hissi kategorisine yönelik olarak: Alınan kararların bir parçası olabiliyor muyum? ve daha iyisi için gerekli değişimlere yön verebiliyor muyum?

– Etraftaki hareketlilik kategorisine yönelik olarak: Düzgün ve planlı yollarda etrafta kolayca yürüyüp bisiklete binebiliyor muyum?

– Toplu taşıma kategorisine yönelik olarak: Toplu taşıma benim ihtiyaçlarımı karşılıyor mu?

– Trafik ve park alanları kategorisine yönelik olarak: Trafik ve park düzenlemeleri insanlara etrafta güvenli bir şekilde hareket etmelerine olanak tanıyarak toplumun ihtiyaçlarını karşılıyor mu?

– Sokaklar ve parklar kategorisine yönelik olarak: Binalar, sokaklar ve kamusal alanlar kolay erişebilirlik açısından cazip alanlar oluşturuyor mu?

– Doğal alanlar kategorisine yönelik olarak: Düzenli olarak yeterli nitelikteki doğal alanlara ulaşabiliyor muyum?

– Oyun ve rekreasyon alanları kategorisine yönelik olarak: Oyun ve rekreasyon alanları ve beraberindeki fırsatlara ulaşabiliyor muyum?

– Tesisler ve kolaylıklar kategorisine yönelik olarak: Tesisler ve sunulan kolaylıklar benim ihtiyaçlarımı karşılıyor mu?

– İş ve yerel ekonomi kategorisine yönelik olarak: Aktif bir yerel ekonomi mevcut mu? Nitelikli işe erişim fırsatları var mı?

– Konutlar ve iletişim kategorisine yönelik olarak: Etraftaki evler toplumun ihtiyaçlarını destekliyor mu?

– Sosyal etkileşim kategorisine yönelik olarak: İnsanlarla etkileşim kurmak için nitelikli alanlar mevcut mu?

– Özdeşlik ve ait olma hissi kategorisine yönelik olarak: Bu yer pozitif bir kimliğe sahip mi? Kendimi buraya ait hissediyor muyum?

– Güvende hissetme duygusu kategorisine yönelik olarak: Burada kendimi güvende hissediyor muyum?

– Tedavi ve bakım kategorisine yönelik olarak: Binalar ve kamusal alanlar bakımlı mı?

Gezi noktalarının tamamının gruplar halinde gezilmesinin ardından öğleden sonra tartışma masaları kuruldu. Oluşturulan yuvarlak masalarda ilk olarak gruplar kendi içlerinde elde edilen verileri yorumladı. Mekan standardı çalıştayı kapsamında nelerin iyi sonuçlar vereceği, geliştirilmesi gereken yerlerin ihtiyaçları, planlama uygulamaları, nelerin eksik olduğu, hangi sorunların giderilmesi gerektiği gibi konularda fikir alışverişinde bulunuldu.

Ardından kurulan 3 yuvarlak masa mekan standardı çalıştayı sonucunda elde edilen tüm veri ve grafikleri ayrıca aralarında tekrar ele alarak görüş ve önerilerini diğer masalarla paylaştı. Elde edilen verilerin tüm katılımcılar tarafından analiz edilmesinden sonra kapanış ve sonuç bölümüyle birlikte mekan standardı çalıştayı sona erdi.